De Pest in de zeventiende eeuw in Nederland
Ordonnantie Gouda 1655


(06-08-2017)

Ordonnantie Gouda 1655


Ordonnatie op de Pest binnen de Stad Gouda

Alsoo de Siekte van de Pest, ofte Gave Godts binnen dese Stadt, soo hier, soo daer begint aen te nemen, hoewel als noch daervan (Godt hebbe lof) geen groot gebreck en is, en dat sommige perzonen tot wiens huijse de Pest geweest is, ofte noch is, hen niet en wagen haer conversatie onder den volcke te hebben, waer door geschaepen zoude wesen te volgen meerder infectie, ende oversulks hoogh nodigh ende dienstig is, dat daer jegens ende ook jegens andere misbruijcken dezelve siecken aengaende werde voorzien, als mede dat zo veel mogelijck is ordre worde gestelt, dat de heete siekte der Pest daer mede de heer Almachtig eenige huisen alhier heeft versocht, ten weijnigsten mach voortspruijten, ende de besmettinghe van andere personen verhindert; Soo ist, dat de Schout met mijn Heeren van den Gerechte gekeurt ende geordonneert hebben keuren ende ordonneeren bij deze: 1. In de eersten, dat niemand, wie hij zij, van de Peste besmet zijnde noch de gene, die

in eenige huijze wonen, daer de peste is of geweest is, ofte die daer voor schrobbers of bewaarsters dienen ofte conserveeren, noch oock met die hen ordinaris generen met de siekte van de gave Godts te cureren, ofte de medicamenten aen de pacienten (met sodanige sieckten besmet zijnde) appliceren, wie dat zij soude mogen sijn, 't zij mannen ofte vrouwen, ende 't zij os sij 't selve doen buiten ofte binnen deze stadt, alle dezelve niet en sullen mogen komen op de Vlijschmarckt, Visch marckt, Botermarkt noch in eenige huijsen daer men waer verkoopt, noch in publicque kercken noch andersints onder de Gemeente converseren, binnen ses weeken naer dat zij sieck geweest, ende daervan opgestaen ende gecurerrt sullen sijn, dat ook de genen, die de voorschreve sieckte bewaren, ofte over deselve ordinaris gaen ende cureren, haer insgelijks sullen moeten onthouden den tijd van ses weecken op de publique marckten etc. als voor te komen ofte te converseeren op de boeten van ses Gulden.

2. Item, dat de huijsen, daer de pest, ofte in dewelcke ijemand van de pest is gestorven, dagelijcks de deuren en de veijnsteren in de benedenste stage aen de straet responderende, gesloten sullen moeten blijven den tijd van ses we-

(Pag 300)
ken langh, gedurende, naer dat ijemand gestorven sal sijn: in sodanige verstande nochtans, dat deselve huijsen, verversingen van lucht te scheppen aan de gemeente straeten sullen mogen worden geopent des nachts, te weten van 's avonds ten thien uijren, af tot smorgens ten drie uijren toe, ende oock des daechs, alleenlijck de bovenste deur, blijvende altijdt de onderste deure soo vast gegrondeld of te laegh gewerveld, dat men die van buijten metter handt niet en sal konnen openen; Item , dat ook niemandt van het huijsgezin (wiens huijsen van de pest geinfecteert is) vermogen sal op de stoepe ofte voor de deur te sitten ofte staan binnen den tijd van ses weeken naer dat ijemadn aldaar van de peste gestorven sal wesen, op de boeten als voren. 3. Item, dat indien in sodanige huijsen, daaer deze siekte komt, ende ijemand daar aan overlijdt, winckelnerigne gedaan wordt, deselve haere neringe niet in 't openbaer, nochte ook in 't heimelijck ofte verborgen sullen mogen doen ofte vervolgen den voorschreven tijdt van ses weeken geduijrende , nochte oock eenige waeren ofte Koopmanschappen voortsetten voor haer deuren, ofte op de straeten, mitsgaders geene goederen ofte waeren uit eenige pesthuijsen, of-

te van buiten dese stad inkomene sullen mogen verkopen, ofte door anderen doen verkopen, ofte door oock eenige klederen, dekens, lakens, beddens of andere Goederen uijt zodanige huijsen komende, mogen hangen op de straeten, om te verluchten, ten ware des nachts op de uijren als voren, en als boven aaen ofte uit de vensters van de huijsen daer de persoon ofte personen gestorven sijn op pene als voren. 4. Dat geene huijsen daar ijemand van de pest sal sijn gestorven, in 't geheel ofte deel weder sullen mogen worden verhuert, ofte bij yemand bewoont, dan bij de gene, die ten daege van de laetste overlijdende daerinnen woonde voor en alleen thien weeken naer dat de laatste overleden persoon daer uitgedragen is, sullen sijn omgekomen: Ende dat sodanige besmetting huijsen naer de eerste ses weeken, alvorens wel gereijnight, gewassen, schoongemaeckt, ende soo veel mogelijck gesuijvert sullen wesen, sonder dat ook de gene, die in sodanige besmette huijsen gebleven sijn, ijemand metter woon sullen mogen innemen, 't en ware allenlijk tot bewaringe van de huijsen en de goederen daerinnen sijnde, op de boete als vooren.

5. Dat men van nu voorts-aen geen Stroo, of andere dingen, die men verbranden mag,

uijt de pesthuijsen op 's Heeren straete ofte in 't water zal mogen werpen, maer dat ijder een gehouden zal sijn, 't selve binnens huijs aen bondelkens te verbranden met sodanige toeversigt, dat daer uit geen brandt en worde veroorsaekt of 't selve met sacken te draegen buiten de Sadt op eenige Staelingen ende vergaende, 't geene men niet branden mach, dat men 't selve bij nacht, ende niet bij dage ofte avondt in 't water sal mogen werpen, op pene als voren. 6. Mitsgaders soo waer ijemand van de pest gestorven is, 't sij jonck ofte oudt, dat men aldaer niet en sal mogen maecken eenige rosen hoedekens ofte bloemen ofte lelijbladeren, op de Kiste leggen, maer dat de Kisten alleenlijck bedeckt sullen worden met een swart dootkleet, op pene als voren.

7. Item dat alle Burgeren ende Inwoonders gehouden sullen weesen hare Honden optesluiten en binnens huijs te houden, ofte daer mede langs de straet gaende aen een leijdts vast gebonden te hebben, op pene dat deselve honden, door de gene, die daer toe gesteld sal worden, vrij en sonder enigh tegenseggen dood geslagen sullen worden: ende so wie den genen, die daartoe gesteld sal worden, daar over iets mis-

seide, naerriep, qualick aenspraek, Injurieerde, ofte mitsdede sal telkens verbeuren Twaalf Gulden.

8. Belastende mede wel expresselijk, dat niemandt op de begraefenisse in de huijsen van den overledene daer ijemand van de pest gestorven is, wijn, bier, ofte eenigen dranck sal moghen schenken, op de verbeurte van vijfentwintig Gulden.

Aldus geresumeert, gearresteert, ende gepubliceert ter puije van 't Stadhuijs der stadt Gouda den 10 Meij 1655, bij 't Collegie van de Magistraet.

get.
J. de Vrije






Ordonnantie Gouda 1655
Bilbliotheek Universiteit van Amsterdam