De Pest in de zeventiende eeuw in Nederland
Arnhem 1594

Ordonnantie Arnhem 1594 1594 Arnhem Ordonnantie (in de ordonantie van Arnhem uit 1602 zijn artikel 1 en 7 weggelaten). Uit: Gelre Bijdragen en Mededeelingen 1903 Also Got Almechtich beliefft hefft dese stat und die burgers und inwoenders derselver umb harer voelfeldiger sunden will met die gave der pestilentie vaderlick haim to suicken, die een seer vergifftige und aensteeckende plage iss, tegen derwelcker vorderen inbrueck van noden naest aenropungh ders heiligen names Gades und rechtschapene beterschap des levens mit goede (onleesbaar woord) und bequame middelen tho versien, demna hebben Burgemeisteren, Schepen und Raet deser Stat Arnhem na rijpe deliberatie, op dit stuck gefallen, geordiniert, twelck oer Eersamheyden willen und bevelen van enen iederen, den idt aengaet, gehorsamblick nageleefft und achterfolgt tho warden. 1 In den eersten dewiel stanck und vuylicheidt een moder iss niet alleen van die peste, maer oick van andere sieckten, dat daerumb alle huisen, stegen und straten rein gemackt und gehalden, und binnen der stadt gene mistfaelten off andere vergaderungh van slijck, dreck und keerquaet op die straten geleden sullen warden, volgende der publicatie daervan gedaen, die men tot dien einde hier vernijhet wil hebben. 2 Item dat ten allen weken eins off twemaell het utveechsel ut die huisen, alsoick op der straten bijeen gekeert und mit karren buitten die stat gefuirt warde. 3 Dat gene verckens voer der doeren, onder die vensteren, soe waell bij nacht als bij daege, bij die straten gemestet, noch ut die huisen op die straten utgedreven warden, bij pene daerop staende. 4 Dat die beke rein gehouden warde und haren vrijen loop doer die stat behalde. 5 Item dat geen oldt, stinckendt vleisch off vischwerck, alsoick verlegen koorn, noch fuil stokfischwater noch bloet und ingewandt van geslachtte beesten voer den doeren op der straten utgegoten warde. 6 Item diegenige, so met die pest behafft sijn off in pesthuiser verkeeren, sullen sich den tijd van sess weken buitten vergaderungen halden und in die kerk kommende sich op een plats alleen nedersetten, und sullen dieselvige personen geduirende die bestembte tijt haer geschefften soveel doer anderen verrichten laten, als hun ennichsins moegelick. Insgelijcken sal voor die ontsteeckene huisen einen stroewisch gehangen warden volgende den olden gebruick, waerbij die tho kennen moegen sijn. 7 Und sall oick ernstlick verbaden wesen, dat men ut dieselve huiser geen utveechsle off anderen unraet op der straten, dan alleenlick op die gemelte kareen sal werpen, um so strax wechgefuirt tho warden, und men sal sulcken utveechsel so langh binnens huise halden, totdat die karren kommen umb tselve wech to vuiren. 8 Item also in een uhr ut een doot licham meer unreinicheitz uttreckt als ut een levenden in veel uhren, sal men die doden niet over vierundtwintich uhren boven der eerden laten, maer die affgestorvene sonder onderschaidt van den voer- off namiddage, als die XXIIII uhren verscheiden sijn geweest, ter erden bestaeden. 9 Item dat alle linnewaten, die ut pesthuiser kommen, niet in die beke, 't sije off buytten dye stadt, maer in den Rijn buitten die Rijnpoort benden die stat gewassen sullen warden.